„Strażacy – druhowie
I z miasta i wsi
Czuwają by człowiek
Bezpieczniej mógł żyć …”(Hymn OSP)
Początki Ochotniczej Straży Pożarnej w Zalesiu sięgają lat 50 – tych XX wieku, jest to najmłodsza jednostka w gminie Czarna. Brak szczegółowych informacji, w jakich okolicznościach zrodziła się ta inicjatywa i dlaczego, tak późno ruch strażacki dotarł do naszej miejscowości. Faktem jest to, że wiosną 1952r. mieszkańcy Zalesia postanowili zorganizować straż pożarną w swojej wsi. Główną rolę odegrali tutaj Franciszek Jurek i Jan Kuźniar. Do nich dołączyło kilkunastu ochotników, którzy chcieli nieść pomoc potrzebującym
w walce z żywiołami. Występujące wtedy duże zagrożenie pożarowe spowodowane sposobem budowania domów oraz materiał używany do tych celów, wpływały na konieczność powołania do życia organizacji do gaszenia pożarów oraz zgromadzenia narzędzi przeciwpożarowych. Zadanie nie było łatwe, ale zapał pierwszych organizatorów pokonał trudności i dzięki temu w Zalesiu powstała Ochotnicza Straż Pożarna, która pisze swoją historię do dziś. Początkowo wyposażona była w dość prymitywne narzędzia: wiadra, łopaty, siekiery, haki, ale już w pewnym stopniu zapewniała poczucie bezpieczeństwa przed pożarem dla lokalnej społeczności.
W nowo powstałej organizacji wybrano pierwszy Zarząd jednostkiw składzie: Komendant – Jan Kuźniar, Prezes – Józef Chorzępa, Skarbnik – Franciszek Jurek, Sekretarz – Jan Kozioł, Przewodniczący Komisji Rewizyjnej – Marcin Tama.
Pierwsze zebrania strażackie odbywały się w świetlicy wiejskiej znajdującej się w środku wsi na działce Marcina Piekła. Z czasem do północnej ściany drewnianego budynku strażacy dobudowali drewnianą szopę przeznaczoną na sprzęt pożarniczy – tak powstała ich pierwsza remiza. Wyposażenie jednostki w początkowej fazie działalności było bardzo skromne, ale z czasem stawało się coraz bardziej specjalistyczne. W 1953 r. dyrektor Państwowego Monopolu Spirytusowego w Łańcucie – Józef Golas podarował im sikawkę ręczną oraz zestaw węży ssawnych i tłocznych. Do pożarów przewożono ją na wozie zaprzężonym w parę koni, którymi powozili druhowie: Władysław Jurek, Franciszek Mączka, Józef Głowiak, Jan Gołojuch, Kazimierz Dobrzański, Franciszek Horzępa, Roman Szuberla. O wyjeździe do akcji gaśniczej decydował przypadek – tj. wyjeżdżali Ci, którzy w chwili alarmu byli dyspozycyjni. Przywilejem z tego tytułu, było zwolnienie z opłacania 4 raty podatku gruntowego.
Zgodnie z wymaganiami stawianymi strażakom przez ówczesne władze, nasi druhowie uczestniczyli w kursach i szkoleniach przygotowujących ich do fachowego udziału w akcjach gaśniczych. Jedno z nich odbyło się 6 grudnia 1954 roku w Ośrodku Szkoleniowym w Rozwięźnicy koło Jarosławia.Priorytetową sprawą w rozwoju ochrony przeciwpożarowej w Zalesiu stało się dalsze uzupełnianie wyposażania jednostki w nowoczesny (na ówczesne czasy) sprzęt pożarniczy. Ogromnym przeskokiem cywilizacyjnym była wymiana sikawki ręcznej na motopompę M 800. Cel został osiągnięty w 1955 roku dzięki komendantowi wojewódzkiemu straży pożarnych w Rzeszowie – płk. poż. Andrzejowi Bazanowskiemu. Ochotnicy musieli jednak dokładnie przećwiczyć obsługę nowego urządzenia, które pozwalało szybciej i skuteczniej gasić pożary. Nadal jednak problemem pozostawał transport motopompy – w tym zakresie nadal potrzebne były konie, które pozwalały przewieźć strażaków i ich sprzęt.
Gromadzony profesjonalny sprzęt przeciwpożarowy musiał być przechowywany w odpowiednich warunkach. Coraz dotkliwiej odczuwano brak solidnego pomieszczenia na potrzeby OSP – marzeniem była remiza. To zadanie wymagało jednak dużych środków finansowych, a druhowie ich nie posiadali. W tamtym czasie działalności stowarzyszenie nie było finansowane przez władze, utrzymywało się z pieniędzy, które pochodziły z imprez
i zabaw organizowanych przez strażaków. Sprawa więc jeszcze przez kilka lat pozostała otwarta, a remizą ciągle była prosta, drewniana szopa…
Ochotnicza Straż Pożarna odpowiadająca najnowszym wymaganiom musi być przygotowana do prowadzenia zróżnicowanych działań, tj. gaszenia różnego rodzaju pożarów, usuwania skutków klęsk żywiołowych, ratowania ludzi i zwierząt, jak również pomocy przy zdarzeniach w ruchu drogowych, w tym udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej poszkodowanym. Do tych zadań musi posiadać specjalistyczny sprzęt ratowniczo – gaśniczy i dobrze wyszkolonych strażaków, którzy mają wiedzę i umiejętności pozwalające w tych trudnych sytuacjach skutecznie działać.
Do głównych celów i zadań Ochotniczej Straży Pożarnej w Zalesiu należą:
prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom oraz współdziałanie w tym zakresie z Państwową Strażą Pożarną, organami samorządowymi i innymi podmiotami, udział w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów, zagrożeń ekologicznych związanych z ochroną środowiska oraz innych klęsk
i zdarzeń, informowanie ludności o istniejących zagrożeniach pożarowych i ekologicznych oraz sposobach ochrony przed nimi, upowszechnianie, w szczególności wśród członków, kultury fizycznej i sportu oraz prowadzenia działalności kulturalnej
i oświatowej, wykonywanie zadań wynikających z przepisów o ochronie przeciwpożarowej, działania na rzecz ochrony środowiska,
wspomaganie rozwoju społeczności lokalnych na własnym terenie,
wykonywanie innych zadań określonych w statucie OSP, udział w zawodach sportowo-pożarniczych. Obszarem działania jednostki jest głównie gmina Czarna.
Ochotnicza Straż Pożarna w Zalesiu funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 – Prawo o stowarzyszeniach, ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 o ochronie przeciwpożarowej, a jej szczegółowe zadania oraz organizację określa własny statut.
Przy jednostce tworzone są Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze –
w ostatnim okresie głównie dziewcząt. Mogą do nich należeć osoby chętne w wieku od 12 do 16 lat, posiadające dobre zdrowie i zgodę rodziców. Drużyny te przygotowują się i biorą udział w zawodach sportowo-pożarniczych, pomagają w organizacji imprez i uroczystości, wykonują drobne prace porządkowe w remizie oraz przy sprzęcie bojowym, stanowiącym wyposażenie straży. MDP OSP Zalesie stanowi pewnego rodzaju „zaplecze” dla członkostwa w jednostce. Po osiągnięciu pełnoletności, członkowie MDP uchwałą zarządu OSP przyjmowani są do seniorów jednostki, gdzie po wykonaniu badań lekarskich i odbyciu przeszkolenia podstawowego mogą czynnie uczestniczyć w działaniach ratowniczo – gaśniczych oraz uczestniczyć w kursach specjalistycznych i zdobywać nowe uprawnienia.
Jednostka OSP w Zalesiu jest wyposażona w dwa samochody gaśnicze: Star 25 i lekki Ford Transit oraz sprzęt do akcji pożarowych i powodziowych. Należy do grupy IV Jednostek Operacyjno – Technicznych. Według wytycznych w sprawie kategoryzacji JOT – ów oznacza to OSP lokalnego działania zdolną do podjęcia w czasie dysponowania do 10 minut ograniczonych działań ratowniczych w czasie pożarów oraz ograniczonych działań zabezpieczających.
Jest to JOT w sile sekcji z własnym obszarem chronionym obejmującym teren miejscowości będącej siedzibą OSP.
Straż w Zalesiu posiada przeszkolonych 16 ratowników OSP, 6 ratowników medycznych, 2 kierowców stałych i 3 rezerwowych
z odpowiednimi uprawnieniami. Ogólny stan jednostki to 44 członków czynnych, 2 członków honorowych, 4 członków wspierających i drużyna młodzieżowa (10 druhen) – w tym 27 kobiet i 23 mężczyzn. Budynek strażnicy jest ciągle poddawany modernizacjom i remontom. Jednostka sukcesywnie podnosi swoją gotowość bojową, jest dobrze oceniania przez kontrolujących przełożonych oraz przez zaleskie środowisko, zatem zasługuje na uznanie. Jest to pewna forma podziękowania dla strażaków-ochotników za trudną bezinteresowną pracę dla miejscowego społeczeństwa i gminy Czarna.